حسابداری پیمانکاری یکی از زیرشاخه‌های تخصصی حسابداری است که با ثبت دقیق هزینه‌ها، درآمدها و پیشرفت پروژه‌ها سروکار دارد. در این سیستم مالی، پروژه‌ها به‌عنوان واحدهای مجزایی دیده می‌شوند که باید تمام هزینه‌ها و درآمدهایشان از هم تفکیک شود. هدف از این نوع حسابداری، شفاف‌سازی وضعیت مالی قراردادها، کنترل هزینه‌ها و ارائه گزارش‌های سود و زیان پروژه‌ای است.
اگر شما هم به دنبال درک بهتر ثبت های حسابداری پیمانکاری با مثال هستید، این مقاله می‌تواند راهنمایی کاربردی برایتان باشد. در اینجا ضمن مرور مفاهیم پایه، انواع ثبت‌ها را با مثال‌های ساده بررسی می‌کنیم و اهمیت روش کدینگ و نرم‌افزار در این مسیر را نشان می‌دهیم.
ماهیت و ضرورت حسابداری پیمانکاری
پیمانکاران در قالب قراردادهایی فعالیت می‌کنند که طی آن متعهد به انجام پروژه‌ای با مدت زمان مشخص، منابع معین و کیفیت تعریف‌شده هستند. در این مدل کسب‌وکار، هزینه‌ها و درآمدهای پروژه از زمان آغاز تا پایان مسیری طولانی و پیچیده دارند. بدون ثبت مالی منظم، پیمانکار ممکن است نتواند سود واقعی، هزینه‌های نهایی و وضعیت نقدینگی پروژه را به درستی ارزیابی کند.
کار حسابداری پیمانکاری عبارت است از ثبت معاملات مرتبط با پروژه‌ها، تفکیک هزینه‌های مستقیم و سربار، اعمال کسورات قانونی مانند مالیات و بیمه، و شناسایی درآمدها بر اساس پیشرفت کار یا اتمام پروژه. این ثبت‌ها باید دقیق، به‌موقع و مطابق مقررات حسابداری و مالیاتی باشند.
انواع هزینه‌ها و دسته‌بندی آنها در پروژه
در حسابداری پیمانکاری، هزینه‌ها معمولاً به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- هزینه‌های مستقیم: هزینه‌هایی که مستقیماً به پروژه مرتبط‌اند، مانند خرید مصالح، حقوق کارگران، اجاره تجهیزات پروژه.
- هزینه‌های غیرمستقیم (سربار): هزینه‌هایی که به پروژه اختصاص نمی‌گیرند ولی برای ادامه فعالیت شرکت ضروری‌اند، مثل هزینه دفتر مرکزی، برق، بیمه شرکت.
- هزینه‌های بی‌ارتباط: هزینه‌هایی که ارتباط مستقیمی با پروژه ندارند، مثلاً فعالیت‌های تحقیقاتی یا هزینه‌های حوزه‌های دیگر شرکت.
در هر پروژه، مدیریت دقیق هزینه‌های مستقیم و سربار امری حیاتی است تا سودآوری واقعی پروژه را بتوان محاسبه کرد.
روش‌های حسابداری پیمانکاری و تأثیر بر ثبت‌ها
دو روش متداول برای ثبت درآمد و هزینه پیمان وجود دارد:
- روش درصد پیشرفت :در این روش، پیمانکار درآمد و هزینه را بر اساس درصدی که از پروژه انجام شده است شناسایی می‌کند. یعنی اگر پروژه به ۶۰٪ پیشرفت برسد، ۶۰٪ از درآمد پروژه شناسایی شده و هزینه‌های تحقق‌یافته تا آن مرحله ثبت می‌شوند.
- روش کار تکمیل شد : در این روش، درآمد و هزینه پروژه تا زمان اتمام کامل پروژه شناسایی نمی‌شوند؛ یعنی زمانی که پروژه تمام شود، همه درآمد و هزینه‌ها در آن دوره شناسایی می‌شوند.
انتخاب روش حسابداری تأثیر زیادی بر زمان ثبت‌ها، میزان سود گزارش‌شده و مالیات پرداختی خواهد داشت.
ثبت های حسابداری پیمانکاری با مثال
در ادامه چند مثال کاربردی را بررسی می‌کنیم تا مفهوم ثبت‌های پیمانکاری در ذهنتان روشن‌تر شود:
مثال ۱: پیش‌پرداخت قرارداد از طرف کارفرما
فرض کنید پیمانکار قراردادی به ارزش ۱۰۰۰ میلیون ریال می‌بندد و کارفرما ۱۰٪ یعنی ۱۰۰ میلیون ریال به‌عنوان پیش‌پرداخت پرداخت می‌کند.
دفتر پیمانکار:- بدهکار: بانک / وجه نقد – ۱۰۰ میلیون
- بستانکار: پیش دریافت‌ها – ۱۰۰ میلیون
این ثبت نشان می‌دهد پیمانکار تعهد دارد در آینده خدماتی برابر با آن مبلغ ارائه کند.
مثال ۲: هزینه مصالح و نیروی کار برای اجرای پروژه
فرض کنید پیمانکار ۲۰۰ میلیون ریال مصالح خریداری و ۱۵۰ میلیون ریال حقوق مستقیم به کارگران پرداخت می‌کند:
خرید مصالح:- بدهکار: هزینه مستقیم مصالح – ۲۰۰ میلیون
- بستانکار: حساب‌های پرداختنی یا بانک
- بدهکار: هزینه دستمزد مستقیم – ۱۵۰ میلیون
- بستانکار: حقوق پرداختنی یا بانک
این هزینه‌ها جزء هزینه‌های مستقیم پروژه محسوب می‌شوند.
مثال ۳: صدور صورت وضعیت تأییدشده
پس از انجام بخشی از پروژه، پیمانکار صورت‌وضعیتی به مبلغ ۳۰۰ میلیون ریال تنظیم می‌کند و کارفرما آن را تأیید می‌کند:
دفتر پیمانکار:- بدهکار: حساب‌های دریافتنی از کارفرما – ۳۰۰ میلیون
- بستانکار: درآمد پیمان شناسایی‌شده – ۳۰۰ میلیون
مثال ۴: دریافت وجه پس از اعمال کسورات قانونی
اگر کارفرما مالیات و سپرده حسن انجام کار را از مبلغ صورت وضعیت کسر کند، مثلاً ۱۵٪ کسر شود، مبلغ پرداختی به پیمانکار ۲۵۵ میلیون خواهد بود:
دفتر پیمانکار:- بدهکار: بانک – ۲۵۵ میلیون
- بدهکار: سپرده حسن انجام کار – ۳۰ میلیون
- بدهکار: مالیات پرداختنی – ۱۵ میلیون
- بستانکار: حساب دریافتنی از کارفرما – ۳۰۰ میلیون
این ثبت نشان می‌دهد چه میزان حقیقتاً به پیمانکار پرداخت شده و چه کسوراتی موقّف شده است.
مثال ۵: شناسایی سود پروژه در پایان دوره
در پایان دوره، فرض کنید پروژه به ۶۰٪ پیشرفت رسیده و درآمد قرارداد ۱۰۰۰ میلیون است. هزینه‌های تحقق‌یافته تا آن مرحله ۴۰۰ میلیون است. بنابراین:
- درآمد شناسایی شده = ۱۰۰۰ × ۰٫۶ = ۶۰۰ میلیون
- سود ناخالص = ۶۰۰ – ۴۰۰ = ۲۰۰ میلیون
ثبت این سود به این شکل خواهد بود:
- بدهکار: هزینه پیمان در جریان تکمیل – ۴۰۰ میلیون
- بستانکار: درآمد پیمان در جریان تکمیل – ۶۰۰ میلیون
- بستانکار: سود پیمانکاری – ۲۰۰ میلیون
کدینگ در حسابداری پیمانکاری
برای ثبت دقیق و تفصیلی هزینه‌ها و درآمدها، استفاده از سیستم کدینگ حسابداری ضروری است. در این سیستم، هر هزینه و درآمد پروژه با کد خاصی ثبت می‌شود تا امکان گزارش‌گیری تفصیلی و تحلیل عملکرد پروژه فراهم باشد. در شرکت‌های پیمانکاری، حسابدار باید ساختار کدینگ را طوری بچیند که همه پروژه‌ها و هزینه‌ها قابل رصد باشند. نرم‌افزارهای حسابداری پیمانکاری مانند سیستم‌هایی که توسط مجموعه کاوش فردا ارائه می‌شود، امکان تعریف کدینگ پویا و گزارش‌گیری دقیق را فراهم می‌کنند.
کدینگ به تفکیک حساب‌ها، از سطح کل، معین و تفصیلی شروع می‌کند و حساب‌هایی مانند هزینه مصالح، دستمزد، درآمد پروژه، کسورات قانونی، سپرده‌ها، پیش‌دریافت‌ها نیز کد مخصوص دارند. این کار باعث می‌شود گزارش‌ها دقیق‌تر و خطاهای ثبت کاهش یابد.
نتیجه گیری
ثبت های حسابداری پیمانکاری با مثال به شما کمک می‌کند فرآیند مالی پروژه‌ها را شفاف‌تر و قابل کنترل‌تر کنید. ثبت دقیق پیش‌پرداخت‌ها، هزینه‌ها، درآمد و کسورات قانونی به شما امکان می‌دهد سود هر پروژه را به درستی بدست آورید و ریسک مالی را کاهش دهید. اگر به دنبال استفاده از ابزار حرفه‌ای برای ثبت دقیق این رویدادها هستید، سیستم‌های نرم‌افزاری پیمانکاری مانند آنچه توسط کاوش فردا عرضه می‌شود، می‌توانند کمک بزرگی در مسیر مدیریت مالی پروژه شما باشند.
- ۰ ۰
- ۰ نظر